ਵੋ ਨ ਸਮਝਾ ਹੈ ਨ ਸਮਝੇਗਾ, ਮਗਰ ਕਹਿਨਾ ਉਸੇ

 

ਇਸ ਗੁੱਡੀ ਨੂੰ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਜੇ ਕੋਈ ਸੁਣੂੰਗਾ ਤਾਂ “ਸਭ ਅੱਛਾ ਹੋ ਜਾਏਗਾ”, ਇਸੇ ਆਸ ਉੱਪਰ ਦੋ ਢਾਈ ਸਾਲ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਗਏ, ਖ਼ਬਰ ਦੁੱਖ ਵਾਲੀ ਹੈ ਪਰ ਸੁਣਾਉਣੀ ਹੀ ਪੈਣੀ ਹੈ:

 

ਸਰੀਰਿਕ, ਫਾਇਨੈਨਸ਼ੀਅਲ, ਜਜ਼ਬਾਤੀ, ਬੋਲ-ਬਚਨ ( ਨਿੰਦਾ-ਪ੍ਰਚਾਰ/ਪ੍ਰਸਾਰ ਸਮੇਤ ), ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਹੇਠ ਅਤੇ ਰੂਹਾਨੀ ਜ਼ੁਲਮ ਸਹਿੰਦੇ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਜ਼ਿੰਦਾ-ਸ਼ਹੀਦ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਜ਼ਾਲਿਮ ਹਾਰੇਗਾ, ਬਦਲੇਗਾ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਜ਼ੁਲਮ ਬੰਦ ਕਰ ਮੈਨੂੰ ਮੇਰਾ ਬਣਦਾ ਥਾਂ ਦੇਵੇਗਾ।

 

ਸਾਡੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੋਚ ਭੀ ਜਾਂ ਤਾਂ ਇੰਨੀ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੈ ਜਿੰਨੀ ਕਿ ਭੀੜ ( Mob ) ਦੀ ਜਾਂ ਫਿਰ ਇੰਨੀ ਇਕਹਿਰੀ ਜਿੰਨੀ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ। ਸਮਾਜਿਕ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਰਾਜਸੀ ਕਿਸੇ ਗਰੁੱਪ ਦਾ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਸਮਝਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੇ ਉਸਦਾ, ਚੰਗਾ ਮਾੜਾ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਕੋਈ ਡਾਇਨੈਮਿਕ੍ਸ ( ਪ੍ਰਗਟ ਕਾਰਕ-ਢਾਂਚਾ ਜਿਹਾ ਕੁਝ ) ਨਜ਼ਰ ਆਵੇ, ਪਰ, ਸਾਡੇ ਸਮਾਜਿਕ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਮਾਜਿਕ-ਮੀਡੀਆ ਉੱਪਰ ਬਣੇ ਗਰੁੱਪਾਂ ਦਾ ਭੀ ਕੋਈ ਡਾਇਨੈਮਿਕ੍ਸ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਸਗੋਂ ਜਿਸ ਕਾਰਣ ਸ਼ੋਸ਼ਲ-ਮੀਡੀਆ ਜੰਮਿਆ, ਰਾਕਟ ਦੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਵਧਿਆ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਅਹਿਮ ਪਹਿਲੂ ਬਣਿਆ, ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਾਂ ਬਹੁਤੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਮੁੱਚੇ ਜਗਤ ਵਲੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਭੀ ਸਮਾਜ ਜਾਂ ਸਮਾਜ-ਅੰਸ਼ ਬਾਰੇ ਕਿਸੇ ਸਰਵੇ/ਪੋਲ ਨਾਲੋਂ ਕਿਤੇ ਵੱਧ ਚਾਨਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।

 

ਇਹੋ ਲੋਕ ਪੰਦਰਾਂ ਲੱਖ ਆਪਦੇ ਅਕਾਊਂਟ ਵਿੱਚ ਭਾਲਦੇ ਸਨ, ਕੈਪਟਨ ਦਾ ਫ਼ੋਨ ਭੀ ਓਕੇ ਸੀ। ਸਾਰੀਆਂ ਹੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਇਸੇ ਲਈ ਤਾਂ victim-ਪੱਤਾ ਖੇਲ੍ਹਦੀਆਂ ਹਨ। ਮੋਦੀ ਕਹਿੰਦਾ ਤੁਹਾਨੂੰ victimize ਕਾਂਗ੍ਰਸ ਨੇ ਕੀਤਾ। ਸਾਰੇ ਕਹਿੰਦੇ – “ਸਹੀ ਬਾਤ”।

 

ਜੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੁੰਦੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ victim ਨਹੀਂ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਭੀ ਵਿਅਕਤੀਆਂ, ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਨ ਮੰਨੋਂਗੇ, ਜਿਵੇਂ ਸੰਤ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਬਥੇਰਾ ਕਿਹਾ ਕਿ “ਤੁਸੀਂ ਗ਼ੁਲਾਮ ਹੋ” ਪਰ ਅੰਦਰ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ ਕਿ ਅਸੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਆਜ਼ਾਦ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਕਿੰਗ ਹਾਂ, ਚੰਗੀ ਖੁੰਭ ਠੱਪਵਾਉਣ ਮਗਰੋਂ ‘ਸਿੰਘ ਇਜ਼ ਕਿੰਗ” ਦਾ ਨਾਹਰਾ ਹੋਰ ਉੱਚੀ ਮਾਰਨ ਲੱਗ ਗਏ ਅਤੇ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੇ ਭੀ ਗਲ਼ ਪੈਣ ਲੱਗ ਗਏ। ਪਰ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਨ ਸਵੀਕਾਰਨ ਵਾਲੇ ਭੀ ਇਸ victim-card ਨੂੰ ਹੱਥੋਂ ਨਹੀਂ ਸੁੱਟ ਸਕਦੇ।

 

ਵਿਅਕਤੀ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਗਰੁੱਪ, ਰਾਜਾ, ਪਤੀ-ਪਤਨੀ, ਭੈਣ-ਭਰਾ, ਮਾਪੇ-ਔਲ਼ਾਦ, ਕਿਸੇ ਦਾ ਭੀ ਪੋਸ਼ਣ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਨਹੀਂ ਤੁਹਾਡੀ ਬੇਚਾਰਗੀ ( Misery ) ਕਰਦੀ ਹੈ। ਹਰ ਇੱਕ ਲਈ ਜੀਵਨ-ਮੰਤਵ ਖ਼ੁਦ ਲਈ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਸਗੋਂ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਉਸ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਉਹ ਬੇਚਾਰਾ ਕਹਿ ਸਕਣ, ਬੇਬੱਸ ਸਮਝ ਸਕਣ!
ਅਲਬੱਤਾ, ਖ਼ੁਸ਼ ਰਹਿਣ ‘ਤੇ ਧੇਲਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਅਤੇ ਸਭਤੋਂ ਸੌਖਾ, ਸਭਤੋਂ ਸੋਹਣਾ ਕੰਮ ਹੈ।

 

ਪਹਿਲੀ ਵਧੀਕੀ ‘ਤੇ ਹੀ ਬੋਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅੱਜ, ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਭੀ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਤਰੀਕੇ ਇਹ ਕੰਮ ਸੂਤ ਬੈਠ ਜਾਊ ( ‘Somehow’ it’ll work out.)। ਨਹੀਂ। ਇਸ ਜੱਭ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਪਲਾਨ ਬਣਾਉਣੀ ਪਵੇਗੀ ਅਤੇ – ਇੱਕ ਸਮੇਂ, ਇੱਕ ਕਦਮ – ਉਸ ਉੱਪਰ ਅਮਲ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ।

 

ਕਰਨ ਨਾਲੋਂ ਕਹਿਣਾ ਸੌਖਾ ਹੈ।

ਮੈਨੂੰ ਆਪ ਅਠਾਰਾਂ ਸਾਲ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਈ ਕਿ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਵਾਪਰ ਕੀ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜੇ ਭੀ ਮੈਂ ਇਸੇ ਗੁੱਡੀ ਵਾਂਙ ਜਿੱਥੇ ਸੁਣਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਕਿਸੇ ਸੁਣਵਾਈ ਦੀ ਆਸ ਹੈ, ਉਧਰ ਨੂੰ ਤੁਰ ਪੈਂਦਾ ਹਾਂ। ਤੁਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਹ ਲੱਭਣਾ ਪੈਣਾ ਹੈ।

#ਰਾਗ_ਭਵੰਤਰਾ_ਵਾਜਾ_ਭੱਦਾ #ਦਲਵੀਰ_ਮੇਰੀ_ਕਹਾਣੀ

निर्वाणषटकम् (“WHO AM I” by Srimat Shankaracharya )

 

निर्वाणषटकम्

Nirvanashtakam

मनोबुद्ध्यहङ्कार चित्तानि नाहं
न च श्रोत्रजिह्वे न च घ्राणनेत्रे ।
न च व्योम भूमिर्न तेजो न वायुः
चिदानन्दरूपः शिवोऽहम् शिवोऽहम् ॥१॥

Mano-Buddhy-Ahangkaara Cittaani Naaham
Na Ca Shrotra-Jihve Na Ca Ghraanna-Netre |
Na Ca Vyoma Bhuumir-Na Tejo Na Vaayuh
Cid-Aananda-Ruupah Shivo[a-A]ham Shivo[a-A]ham ||1||

Meaning:
1.1: Neither am I the Mind nor Intelligence or Ego,
1.2: Neither am I the organs of Hearing (Ears), nor that of Tasting (Tongue), Smelling (Nose) or Seeing (Eyes),
1.3: Neither am I the Sky, nor the Earth, Neither the Fire nor the Air,
1.4: I am the Ever Pure Blissful Consciousness; I am Shiva, I am Shiva,
The Ever Pure Blissful Consciousness.

न च प्राणसंज्ञो न वै पञ्चवायुः
न वा सप्तधातुः न वा पञ्चकोशः ।
न वाक्पाणिपादं न चोपस्थपायु
चिदानन्दरूपः शिवोऽहम् शिवोऽहम् ॥२॥

Na Ca Praanna-Samjnyo Na Vai Pan.ca-Vaayuh
Na Vaa Sapta-Dhaatuh Na Vaa Pan.ca-Koshah |
Na Vaak-Paanni-Paadam Na Copastha-Paayu
Cid-Aananda-Ruupah Shivo[a-A]ham Shivo[a-A]ham ||2||

Meaning:
2.1: Neither am I the Vital Breath, nor the Five Vital Air,
2.2: Neither am I the Seven Ingredients (of the Body), nor the Five Sheaths (of the Body),
2.3: Neither am I the organ of Speech, nor the organs for Holding ( Hand ), Movement ( Feet ) or Excretion,
2.4: I am the Ever Pure Blissful Consciousness; I am Shiva, I am Shiva,
The Ever Pure Blissful Consciousness.

न मे द्वेषरागौ न मे लोभमोहौ
मदो नैव मे नैव मात्सर्यभावः ।
न धर्मो न चार्थो न कामो न मोक्षः
चिदानन्दरूपः शिवोऽहम् शिवोऽहम् ॥३॥

Na Me Dvessa-Raagau Na Me Lobha-Mohau
Mado Naiva Me Naiva Maatsarya-Bhaavah |
Na Dharmo Na Ca-Artho Na Kaamo Na Mokssah
Cid-Aananda-Ruupah Shivo[a-A]ham Shivo[a-A]ham ||3||

Meaning:
3.1: Neither do I have Hatred, nor Attachment, Neither Greed nor Infatuation,
3.2: Neither do I have Passion, nor Feelings of Envy and Jealousy,
3.3 I am Not within the bounds of Dharma(Righteousness), Artha (Wealth), Kama (Desire) and Moksha (Liberation) (the four Purusarthas of life),
3.4: I am the Ever Pure Blissful Consciousness; I am Shiva, I am Shiva,
The Ever Pure Blissful Consciousness.

न पुण्यं न पापं न सौख्यं न दुःखं
न मन्त्रो न तीर्थं न वेदा न यज्ञाः ।
अहं भोजनं नैव भोज्यं न भोक्ता
चिदानन्दरूपः शिवोऽहम् शिवोऽहम् ॥४॥

Na Punnyam Na Paapam Na Saukhyam Na Duhkham
Na Mantro Na Tiirtham Na Vedaa Na Yajnyaah |
Aham Bhojanam Naiva Bhojyam Na Bhoktaa
Cid-Aananda-Ruupah Shivo[a-A]ham Shivo[a-A]ham ||4||

Meaning:
4.1: Neither am I bound by Merits nor Sins, neither byWorldly Joys nor by Sorrows,
4.2: Neither am I bound by Sacred Hymns nor by Sacred Places, neither by Sacred Scriptures nor by Sacrifies,
4.3: I am Neither Enjoyment (Experience), nor an object to be Enjoyed (Experienced), nor the Enjoyer (Experiencer),
4.4: I am the Ever Pure Blissful Consciousness; I am Shiva, I am Shiva,
The Ever Pure Blissful Consciousness.

न मृत्युर्न शङ्का न मे जातिभेदः
पिता नैव मे नैव माता न जन्मः ।
न बन्धुर्न मित्रं गुरुर्नैव शिष्यं
चिदानन्दरूपः शिवोऽहम् शिवोऽहम् ॥५॥

 

Na Mrtyur-Na Shangkaa Na Me Jaati-Bhedah
Pitaa Naiva Me Naiva Maataa Na Janmah |
Na Bandhurna Mitram Gurur-Na-Iva Shissyam
Cid-Aananda-Ruupah Shivo[a-A]ham Shivo[a-A]ham ||5||

Meaning:
5.1: Neither am I bound by Death and its Fear, nor by the rules of Caste and its Distinctions,
5.2: Neither do I have Father and Mother, nor do I have Birth,
5.3: Neither do I have Relations nor Friends, neither Spiritual Teacher nor Disciple,
5.4: I am the Ever Pure Blissful Consciousness; I am Shiva, I am Shiva,
The Ever Pure Blissful Consciousness.

अहं निर्विकल्पो निराकाररूपो
विभुत्वाच्च सर्वत्र सर्वेन्द्रियाणाम् ।
न चासङ्गतं नैव मुक्तिर्न मेयः
चिदानन्दरूपः शिवोऽहम् शिवोऽहम् ॥६॥

Aham Nirvikalpo Niraakaara-Ruupo
Vibhu-Tvaacca Sarvatra Sarve[a-I]ndriyaannaam |
Na Caa-Sanggatam Naiva Muktirna Meyah
Cid-aananda-ruupah Shivo[a-A]ham Shivo[a-A]ham ||6||

Meaning:
6.1: I am Without any Variation, and Without any Form,
6.2: I am Present Everywhere as the underlying Substratum of everything, and behind all Sense Organs,
6.3: Neither do I get Attached to anything, nor get Freed from anything,
6.4: I am the Ever Pure Blissful Consciousness; I am Shiva, I am Shiva,
The Ever Pure Blissful Consciousness.